Jaarverslag 2022 Weidevogelwerkgroep
Inleiding
Zoals ieder jaar zijn wij altijd weer opgewekt en vol goede moed om het nieuwe weidevogel seizoen te beginnen. De gedachte om weer tussen de vogels op het veld te zijn, te mijmeren bij een hek, met de kijker naar “avontuur “zoeken dat geeft ons allemaal de nodige energie.
Op twitter begint het al vroeg omdat er, uiteraard, weidevogel minnende boeren worden gevolgd. Voor de boeren begint het weidevogelseizoen overigens al op 15 februari. Zij moeten dan de zaken rond de plasdras voor elkaar hebben. Voor de weidevogel vrijwilligers begint het seizoen bij de vondst van het eerste kievitsei.
Het seizoen voor ons begon dit jaar op: 9 maart 2022. Het eerste kievit ei werd gevonden door Tonny Rupert, weidevogel vrijwilliger bij Weidevogelgroep Hof van Twente. Dit was dan ook gelijk een nest met twee eieren. Hiermee was Overijssel de eerste van dit jaar.
Daarna gaat het snel en komen uit alle hoeken van Nederland vermeldingen van het eerste eitje uit de provincie.
Op 10 maart jl. werd ons gevraagd mee te werken met een podcast vanuit provincie Overijssel voor de serie natuur dichtbij. Dat was een mooie start. Hierdoor konden we ons belangrijke werk nog breder onder de aandacht brengen. Je kunt het via bijgaande link terug luisteren.
Tevens mocht onze coördinator Ailko Faber zich weidevogel vrijwilliger van het jaar 2022 noemen.
Het Seizoen 2022
Zoals ieder jaar is het maar weer afwachten wat het seizoen ons brengen gaat. Daar hebben we geen invloed op maar het beïnvloedt ons werk wel op een belangrijke manier.
Februari: was een erg natte maand. Daar waar normaal 60 mm regen valt. Valt viel er nu 180 mm. Het gevolg is dat sommige landen geheel onder water staan. Verder is het een zachte maand met een paar mooie dagen en veel wind.
Maart: door de oosterwind drogen de landerijen alweer snel op. En dan is er al snel weer het gevoel dat het te droog is. De boeren hebben inmiddels hun drijfmest, “jarre” zoals ze dat noemen in Friesland, op het land kunnen wegzetten. Er zijn twee weken van 18 graden en er kan weer koffie gedronken worden op het terras. De lente is nu echt begonnen. Hierna komt er raar weer. Het gaat sneeuwen en er is lichte nachtvorst. De eerste kieviten zitten te broeden dus dat worden spannende dagen. Op 30 maart komt er sneeuw 5-7 cm en het kwik daalt tot -10 ˚C . Terwijl het in het weekend 20 ˚C graden was. We spreken af dat we dit weekend niet gaan zoeken om de broedende kieviten rust te geven.
April: De eerste weken van april hebben we bijna iedere dag regen. Dat was wel nodig want het was al behoorlijk droog geworden. Nu lopen we weer te soppen in het land en dat geeft schade bij de weidevogels. Nesten drijven weg en de beestjes moeten opnieuw starten. Eind april is de bovenlaag weer gortdroog. In week 18 tot 24 hebben we een ware geboortegolf in het land. Het is nu allemaal nog beter in beeld door de apps, foto’s en de drones. Dat noemen we een winstpunt.
Mei: dit is voor de jonge beestjes de gevaarlijkste maand omdat ze hierin vliegvlug moeten worden en er meerdere soorten kapers op de kust zijn. De nachten zijn redelijk fris ( 1-6 ˚C) Overdag is het 14-16 ˚C Het gras krijgt nu echt een boost om te groeien. In mei is het zo droog dat het journaal er melding van maakt. Het is droger dan in 1976. De boeren hebben het zwaar. Vooral in Brabant en Limburg is het erg. Da’s voor de jonge vogels geen goed teken. Er komen al beelden binnen van jonge stervende kuikens via facebook en twitter. 19 & 20 mei gaat het regenen en daar zitten we dan ook met smart op te wachten.
De groep vrijwilligers
Inmiddels hebben we nu 151 boeren gelinkt aan de Boerenlandvogelmonitor. Dat is met name het werk van onze veld coördinator Freddie Aalberts. Die verricht echt goed werk. In de groep vrijwilligers hebben we nu 45 mensen zitten die zich bezighouden met de weidevogelbescherming. Een simpele rekensom zou dan betekenen dat als wij ieder 3 boeren voor onze rekening zouden nemen en we de boeren hiermee hebben afgedekt. Die verhouding is niet de realiteit. Immers niet iedereen heeft evenveel tijd tot zijn /haar beschikking.
Wel hebben we nu een leuke samenwerking met de groep uit Genemuiden. Hierdoor is de groep ook met name zo groot geworden. De samenwerking voelt na dit jaar wel erg goed aan en is ook productief.
We hebben wel een aantal leden die een leeftijd bereiken waarop het lastiger wordt hele einden in het veld te struinen en zaken digitaal af te handelen in oa de boerenlandvogelmonitor. Gelukkig worden die meestal door een ander lid wel weer meegenomen om toch ook nog een bijdrage te leveren. Dat is mooi om te zien. En het brengt ook vreugde bij de vrijwilligers om toch ook weer in het voorjaar de lente in een weiland op te snuiven.
Het contact met de boeren
Iedere vrijwilliger maakt individuele afspraken met de boer en start het seizoen op om toestemming te vragen. Ook als er sprake is van een meerjarige afspraak is ook dit een goede start. We zijn ons altijd bewust dat we op zijn land lopen en dus in feite zijn inkomstenbron. Binnen onze groep horen wij geen bijzonder gekke zaken in de contacten met de boeren. Ze zijn allemaal bereid en welwillend om mee te werken.
Freddie heeft een belangrijk rol in de communicatie, waar we hem dankbaar voor zijn.
Predatie
Van de door ons gevonden 831 nesten zijn er 64 gepredeerd. Dat is slechts 8% en is gezien de hoeveelheid eieren relatief laag. Nu kan er een kleine marge zitten in die gegevens omdat nog niet iedereen dat nauwkeurig noteert. Maar als we zouden uitgaan van 15% komen we uiteindelijk op 124 nesten uit. En dat is een reëel getal.
De predatie ontwikkelingen zijn een tijd bijgehouden door de Universiteit van Wageningen en daar is een absolute vermeerdering te zien als 2000 met 2004 vergeleken wordt. We laten het toch even zien in dit in dit verslag, hoewel we ons bewust zijn dat het mogelijk al weer anders is.
(afb. 1.)
De discussie die in onze groep ieder jaar weer gevoerd wordt, heeft dan volgens ons ook het meest te maken met de predatie van de jonge kuikens. Daar hebben we geen gegevens van en die is aanzienlijk hoger dan 8% voor ons gevoel. Dit jaar de kwamen vooral voorbij de blauwe kiekendief, de ooievaar, de steenmarter en de vos.
Van de vossen hebben we dit jaar geleerd dat, als ze de kans hebben, ze het liefst wachten tot de eieren op uitkomen staan. Op de een of andere manier kunnen ze dat horen.
Er zijn ook weer een behoorlijk aantal vossen geschoten en gevangen in ons gebied. Dankzij die actie houden we het redelijk in de hand.
We zijn een proef gestart met gebieden waar er gebruik wordt gemaakt van cameravallen. Daar komen we later in het verslag op terug.
Hieronder een lijstje met de resultaten van de jagers.
Afschot Vos:
| Jaar | Kunstlicht | Geweer | Verkeersslachtoffer | Totaal |
| 2021 – 2022 | 13 | 21 | 2 | 36 |
| 2020 – 2021 | 22 | 20 | 0 | 42 |
| 2019 – 2020 | 29 | 42 | 0 | 71 |
| 2018 – 2019 | 15 | 4 | 0 | 19 |
| 2017 – 2018 | 38 | 36 | 0 | 74 |
| 2016 – 2017 | 22 | 13 | 0 | 35 |
| 2015 – 2016 | 27 | 16 | 3 | 46 |
| 2014 – 2015 | 30 | 12 | 6 | 48 |
| 2013 – 2014 | 28 | 16 | 2 | 46 |
| 2012 – 2013 | 30 | 28 | 0 | 58 |
| 2011 – 2012 | 23 | 30 | 6 | 59 |
| 2010 – 2011 | 39 | 9 | 4 | 52 |
In totaal is met het lichtbakken 2217 kilometer gereden
Kraai
Totaal geschoten 303 stuks
( afb. 2.)
Bijeenkomsten
We hebben drie bijeenkomsten georganiseerd.
7 maart
25 april
6 juni
Tijdens de laatste bijeenkomst werd er vanuit de groep gesteld dat we beter zichtbaar / vindbaar zouden moeten zijn op de sociale media.
Als er iemand van de groep is die de sociale media op zich wil nemen dan horen we dit graag
Het moet ons wel even van het hart dat er te weinig vrijwilligers komen op deze bijenkomsten. Het gevolg hiervan is dat niet iedereen mee krijgt of onvoldoende mee krijgt wat we aan het doen zijn. Hierdoor wordt de communicatie bemoeilijkt en dat is niet nodig. We spreken dan ook de hoop uit dat we het komend seizoen jullie in groten getale mogen ontvangen.
Drone Groep
We vliegen met zes mensen in drie groepjes van twee. We zijn allemaal gediplomeerde drone vliegers en hebben de afgelopen jaren al een behoorlijk kennis opgebouwd.
Er is meer gevlogen dan de afgelopen jaren. Er zijn ruim 60 vluchten geweest. We hebben afgesproken dat we ook eerder in het seizoen gaan vliegen en niet alleen als het gras hoog is. We hopen hiermee nog meer nest notities te verzamelen en dus een beter beeld te krijgen op de gebieden waar we met zijn allen actief zijn.
Enkelen van ons hebben gebruik gemaakt van een geheel nieuwe drone en daar waren we heel tevreden over. Die was lichter en gemakkelijker te vervoeren in het land.
We hebben een aantal nieuwe ervaringen mee gemaakt dit jaar. Er zijn aanvaringen geweest met diverse weidevogels. Er was een botsing met een scholekster, dat leverde een gebroken wiek op maar de vogel heeft daar niets aan over gehouden. Er is ook een aanvaring met een wulp geweest en dat heeft de drone niet overleefd. Die moest naar de reparatie waardoor we een tijdje met een drone minder hebben gevlogen.
Wel handig om te weten is dat we nog steeds naar drone vliegers zoeken. Dus laat het ons weten als je hierin geïnteresseerd bent. Meld je daarvoor snel aan, dan kun je komend jaar wellicht al vliegen. 06-36018075
Cameravallen
Dit jaar werd ons gevraagd om mee te doen aan een verkenning aangaande een onderzoek naar nestpredatie.
Het doel was om een goede indruk te krijgen van de rol van de verschillende predatoren in deze gebieden, zodat gericht(er) actie kan worden ondernomen om de predatiedruk te verminderen. Ook kan het onderzoek mogelijk een opmaat zijn naar grootschaliger onderzoek, met het oog op het eventueel verkrijgen van een ontheffing voor bijvoorbeeld het wegvangen van steenmarters of het plaatsen van een kraaienvangkooi.
Het ging om gebieden in Kamperveen, Mastenbroek Zuid en de Roebolligehoek
Per gebied werden door het Collectief vijf 4G camera’s beschikbaar gesteld, in totaal dus 15 voor de IJsseldelta. Het was de bedoeling om met deze camera’s op een gestructureerde wijze zoveel mogelijk data te verzamelen, o.a. door een camera zo snel mogelijk bij een nieuw nest te plaatsen als het nest uitgekomen of gepredeerd is. Het mooie van de 4G camera’s is dat de status van een nest op afstand te volgen is.
Vanuit het Collectief heeft Peter van den Brandhof ons, samen met een collega, bij het onderzoek ondersteund. Denk daarbij aan het organiseren van een start- en afsluitende bijeenkomst, een veldinstructie, het voorprogrammeren van de camera’s en het ondersteunen bij vragen en problemen gedurende het seizoen.
Er hebben een viertal mensen meegewerkt aan dit onderzoek. Waarvoor dank! De resultaten hebben mogelijk geleid tot een verlenging van dit project. Het is nog even afhankelijk van de verwerking van de resultaten en de budgetten.
BTS tellingen
In de Mastenbroek polder zijn er een zestal mensen ingezet om in specifieke gebieden de BTS tellingen uit te voeren. Dit waren professionele tellers.
Bijgaande de resultaten van de tellingen
Roebolligehoek
Stuurmansweg
Jutjesriet
Het ligt in onze planning dat wij zoveel mogelijk BTS tellingen doen in onze eigen gebieden. Hiervoor zal er nog wel een praktische training gegeven moeten worden.
(Afb. 3)
Onze resultaten
Dit jaar is er voor het eerst door iedereen gebruik gemaakt van de applicatie om de gegevens in te voeren direct per telefoon of achteraf op de computer. Dat is ook direct te zien in de resultaten. Het aantal gevonden eieren verdubbelde t.o.v. van 2021.
Om dit te vergemakkelijken waren er twee YouTube filmpjes gemaakt waarop een instructie was te zien hoe dat werkte. Dat heeft duidelijk geholpen.
(11) boerenlandvogel monitor noteren – YouTube
(11) inloggen op de telefoon – YouTube
De inspanning die er dus is geleverd vinden we direct terug. Dat is een mooi resultaat. Hierdoor krijgen we ieder jaar beetje bij beetje een steeds zuiverder “wetenschappelijker” beeld van ons gebied. En dat is gezien de huidige wereld hard nodig!
Dank allen!
Wij zijn ervan overtuigd dat we nog veel meer nesten kunnen traceren als ook werkelijk iedereen dit individueel gaat toepassen. Er zijn nog een paar mensen geweest die het per groep hebben ingevoerd en dat geeft dan weer een vertroebeld beeld.
We hebben met de drone groep al besloten dat we eerder gaan vliegen om zo nog meer legsels te kunnen traceren. Dus eerder in het seizoen.
Afb. 4
(Afb.4)
Er was een dag waarop de meeste eieren werden gevonden.
Grutto – 19-04-2022 14 nesten
Kievit – 19-04-2022 31 nesten
Tureluur – 19-04-2022 5 nesten
Scholekster – 22-05-2022 6 nesten
Wulp – 16-05-2022 4 nesten
Ook werd duidelijk dat de meeste mensen de data invoeren via de mobiel in het land. Het invoeren via de drone loopt nog niet helemaal soepel bij iedereen. We gaan kijken hoe we dat kunnen verbeteren komend seizoen.
Dat gaat dus de goede kant op:
| Methode | Aantal | ||
| Internet applicatie | 292 | 34.9% | |
| Mobiele site | 535 | 63.9% | |
| Drone | 10 | 1.2% | |
| Totaal | 837 |
De predatie, voor zover ingevoerd geeft een verwarrend beeld. Het blijkt dat niet goed kan worden vastgesteld waardoor een nest is gepredeerd. Of dat ligt aan een tekort aan kennis op dat gebied of onnauwkeurigheid bij het invoeren wordt niet duidelijk.
Hier moeten we komend jaar beter aandacht aan besteden lijkt ons.
De verliezen per soort:
(Afb. 5)
De verliezen per gebied:
(Afb.6)
Windmolens in de Mastenbroekerpolder
In het najaar van 2022 werden we opgeschrikt door de melding dat de Ondernemers Kring Genemuiden (OKG) plannen heeft om in de polder 10 windmolens neer te zetten. We spreken hier over molens die op 60 meter na de zelfde hoogte hebben als de Eiffeltoren in Parijs (240 meter tip hoogte).
(Afb. 7)
Dat was even schrikken.
Na overleg met het collectief hebben we een persbericht gemaakt waarin we aangaven dat we een petitie gestart zijn om dit tegen te houden. Het betreft petitie24.nl/s4500 daar kun je overigens nog op intekenen.
Als gevolg hiervan kwam de pers uiteraard op ons af. Er is een interview gegeven in de Stentor en er zijn opnames gemaakt voor de Zwolle TV.
Naast het feit dat onze club zo een mooie promotie kreeg, hebben we ook een visitekaartje afgegeven dat wij de nodige kennis hebben van het gebied en dat dit plan niet een goed idee is.
Achter de schermen werd coördinator Ailko Faber betrokken bij een groep tegenstanders die zich verenigd hebben in een app groep waarin men elkaar op de hoogte houden van de ontwikkelingen. De belangrijkste ontwikkelingen sturen we via de app groep van de weidevogelgroep door naar jullie.
De strijd moest gestreden worden op provinciaal niveau en daarvoor hadden we politieke medestanders nodig. Dus Groen Links in Kampen werd geactiveerd, CDA werd geactiveerd in de provincie en andere politieke partijen zoals Partij Van De Dieren.
Afgelopen november was er een raadsvergadering van de gemeente Zwartewaterland alwaar we gebruik hebben gemaakt van de spreektijd voor inspraak om onze mening over de wensen van de OKG duidelijk te maken. Daar waren op 24 nov. jl. zeven sprekers die dit allemaal een onzalig idee vonden.
De kern van dat betoog was dat: de broedgebieden als uitsluitingsgebieden op een kaart moeten komen te staan.
Het ziet er naar uit dat we in ieder geval de aandacht hebben en dat er gekeken gaat worden op een bredere manier dan tot nu toe het geval was.
Opmerkelijke zaken
We hebben dit seizoen landelijk veel meldingen gehad van nesten met meer dan vier eieren meldingen. Of dat nu komt omdat iedere weidevogel liefhebber een camera in zijn/haar zak heeft of dat de vogels zelf aanvoelen dat ze alle zeilen moeten bij zetten valt nog te bezien.
We zullen het ook voor het komend jaar in de gaten houden.
Ook werden er plevier eieren gevonden en dat gebeurd niet erg vaak. Ik heb hier helaas geen foto van Herman Rietman -30 april 2022
Voor de liefhebber die een wat breder beeld wil hebben van de activiteiten van andere weidevogel mensen is het aan te raden een account te nemen op twitter. Daar komt de laatste jaren steeds meer film en beeldmateriaal voorbij wat een god beeld geeft en het houdt je ook op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en afspraken op andere gebieden dan de IJsseldelta.
Tevens is het leuk om ook de facebook pagina te volgen van ons. Daar worden de meeste ontwikkelingen en zaken van andere weidevogelgroepen uit Nederland in geplaatst.
IJsseldelta Weidevogel werkgroep | Facebook
Hier een rijtje van de eerste eitjes de afgelopen jaren
- 2022 – 9 maart – Hengevelde Overijssel
- 2021 – 5 maart – De Ronde Venen;
- 2020 – 2 maart – Maasdriel;
- 2019 – 28 februari – Fryske Marren;
- 2018 – 14 maart – Giessenlanden;
- 2017 – 9 maart – Ronde Venen;
- 2016 – 9 maart – St Oedenrode;
- 2015 – 8 maart – Schelluinen;
- 2014 – 5 maart – Delwijnen;
- 2013 – 21 maart – Binnenveld Ede;
- 2012 – 10 maart – Oudehaske;
- 2011 – 6 maart – Maasland.
(Afb.8)
Verantwoording
Afb. 1- uit Predatie bij weidevogels- onderzoek: op zoek naar de mogelijke effecten van predatie
op de weidevogelstand – 2005
Afb. 2- Gegevens ontvangen van het WBE IJssellande dhr. G.van Dijk
Afb. 3 t/m 6 – gegevens uit de BLVM
Afb. 7- kaartje uit de Stentor
Afb.8 – BLVM
